Jakie rzeczy są najbardziej potrzebne dla uchodźców w trudnym momencie? Kluczowe potrzeby uchodźców w sytuacji kryzysowej to bezpieczne mieszkanie, dostęp do opieki zdrowotnej, edukacja z naciskiem na naukę języka kraju przyjmującego oraz wsparcie ekonomiczne i integracyjne [2][5]. Zaspokojenie tych elementów pozwala na skuteczne funkcjonowanie w nowym środowisku, wspiera samodzielność oraz ogranicza ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego [5][6].
Podstawowe potrzeby materialne uchodźców
Priorytetem jest bezpieczne mieszkanie. Zakończenie specjalnych programów rządowych i regionalnych prowadzi do wzrostu zagrożenia bezdomnością w tej grupie, co jest zjawiskiem obserwowanym po wygaśnięciu wsparcia finansowego [5][6]. Stabilne miejsce zamieszkania stanowi fundament umożliwiający korzystanie z innych form wsparcia, np. dostępu do nauki lub pracy [5].
Nie mniej ważne są podstawowe artykuły codzienne (odzież, żywność), ale równie istotna jest sprawna opieka zdrowotna. Uchodźcy często doświadczają obciążeń fizycznych i problemów psychicznych, w tym traumy związanej z przemocą i przesiedleniem. Niestety bariery językowe i nieznajomość systemu utrudniają korzystanie ze służby zdrowia [2][8].
Dostęp do edukacji i nauka języka
Edukacja, ze szczególnym uwzględnieniem nauki języka polskiego, jest nieodzowna zarówno dla dzieci jak i dorosłych uchodźców. Biegłość w języku kraju przyjmującego wyraźnie zwiększa szanse na zatrudnienie, udział w życiu społecznym oraz korzystanie z innych form wsparcia [5].
Programy szkoleniowe i kursy językowe, dostępne również w języku ukraińskim, umożliwiają nabywanie nowych kompetencji i zapewniają możliwość podejmowania pracy zgodnej z kwalifikacjami, a nie tylko w sektorze sezonowym czy dorywczym [5]. Długofalowe projekty integracyjne i edukacyjne są zatem jednym z filarów skutecznej pomocy [2][5].
Wsparcie ekonomiczne i rynek pracy
Zabezpieczenie źródeł utrzymania dla uchodźców okazuje się konieczne, zwłaszcza że ponad 40% z nich żyje poniżej granicy ubóstwa [5]. Dzięki ochronie tymczasowej uzyskują dostęp do rynku pracy oraz usług publicznych, lecz pomimo tego większość podjętych stanowisk charakteryzuje się niskimi zarobkami [2][3][5].
Systemowe wsparcie ekonomiczne odgrywa tu kluczową rolę. Szansa na udział w kursach kwalifikacyjnych oraz poradnictwie zawodowym pozwala na aktywną integrację na rynku pracy i zabezpieczenie podstawowych potrzeb [5]. Ponadto działalność samorządów i organizacji pozarządowych wspiera szerszą aktywizację zawodową, zmniejszając poziom ubóstwa wśród uchodźców [5][6].
Opieka zdrowotna i wsparcie psychologiczne
Dostęp do opieki zdrowotnej pozostaje jedną z najbardziej palących potrzeb. Uchodźcy napotykają trudności związane z barierami językowymi, przepisami oraz ograniczoną dostępnością lekarzy i psychoterapeutów [2][8]. Tymczasem długotrwały stres migracyjny i przebyte traumy często wymagają natychmiastowego wsparcia psychologicznego.
Rozwiązania wypracowywane według rządowych strategii na lata 2025-2030 zakładają integrację i rozbudowę usług zdrowotnych skierowanych do migrantów, w tym zwiększenie dostępności do usług psychoterapii i poradnictwa rodzinnego [1][7][8].
Integracja społeczna i wsparcie prawne
Pełna integracja społeczna obejmuje zarówno poradnictwo prawne jak i wsparcie rodzinne oraz społeczne [5]. Działania te, prowadzone w ramach projektów regionalnych i finansowanych ze środków krajowych oraz Funduszy Europejskich, tworzą system wsparcia obejmujący mieszkania socjalne, szkolenia integracyjne i punktowe wsparcie doradcze [5][6].
Zależności między potrzebami mieszkaniowymi, zdrowotnymi i ekonomicznymi są ścisłe: niestabilny status mieszkaniowy dodatkowo wpływa negatywnie na zdrowie i możliwość zatrudnienia, z kolei ograniczone dochody utrudniają korzystanie z płatnych świadczeń zdrowotnych lub usług doradczych [5][6][8].
Długofalowe planowanie i infrastruktura wsparcia
Programy integracyjne dla uchodźców muszą opierać się na długofalowej strategii państwa. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że wsparcie rządowe i regionalne – w ramach Funduszy Europejskich czy RPO – pozwoliło na wdrożenie wielu skutecznych projektów, z których korzystały tysiące osób [5]. Zakończenie czasowych programów wsparcia zwraca jednak uwagę na konieczność tworzenia trwałych rozwiązań, uwzględniających zmieniające się potrzeby oraz ryzyko wykluczenia społecznego [5][6].
Podejmowanie decyzji w oparciu o analizy demograficzne i badania sytuacji społeczno-ekonomicznej uchodźców, jak te z 2024 roku, umożliwia skuteczniejsze identyfikowanie oraz adresowanie najistotniejszych wyzwań – od zakwaterowania po aktywizację zawodową, ochronę zdrowia i edukację [2]. Kierunki wyznaczane przez Strategię migracyjną 2025-2030 podkreślają potrzebę spójnej polityki wsparcia z naciskiem na bezpieczeństwo, integrację i aktywną współpracę różnych sektorów [1][7][9].
Podsumowanie
W trudnych momentach kluczowe dla uchodźców są bezpieczne mieszkanie, dostęp do opieki zdrowotnej, możliwość nauki języka polskiego, kształcenie zawodowe, skuteczne wsparcie ekonomiczne oraz rozbudowane formy integracji społecznej [2][5][8]. Wyzwaniem pozostaje zapewnienie długofalowej infrastruktury pomocy oraz eliminacja ryzyka ubóstwa i wykluczenia po zakończeniu krótkotrwałych programów wsparcia [5][6]. Skuteczna polityka pomocowa musi łączyć działania państwa, samorządów i organizacji społecznych, tak aby uchodźcy mieli szansę na godne i bezpieczne życie w nowym kraju [1][5][7].
Źródła:
- https://www.gov.pl/web/premier/odzyskac-kontrole-zapewnic-bezpieczenstwo—strategia-migracyjna-na-lata-2025—2030
- https://data.unhcr.org/es/documents/download/113769
- https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1584&langId=pl
- https://www.gov.pl/web/polskapomoc/swiatowy-dzien-uchodzcy-2023
- https://funduszeue.slaskie.pl/documents/20117/891687/Infografika.pptx
- https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-potrzeby-mieszkaniowe-uwzglednienie-uchodzcow-premier-odpowiedz
- https://migrant.poznan.uw.gov.pl/pl/komunikaty/odzyskac-kontrole-zapewnic-bezpieczenstwo-strategia-migracyjna-na-lata-2025-2030
- https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/problemy-opieki-zdrowotnej-uchodzcow-z-ukrainy-rpo-pisze-do-ministra-zdrowia-odpowiedz
- https://infosecurity24.pl/bezpieczenstwo-wewnetrzne/strategia-migracyjna-2025-2030-co-dalej-opinia
NaDobraSprawe.pl to portal, który łączy ludzi gotowych nieść pomoc z tymi, którzy jej potrzebują. Piszemy o darczyńcach, wolontariuszach, działaniach społecznych i dobrych inicjatywach, które naprawdę zmieniają świat. Dobroczynność blisko Ciebie – nie jako hasło, lecz codzienna inspiracja.