Ubóstwo dzieci w Polsce stanowi poważny problem społeczny. Obecnie, pomoc biednym dzieciom na co dzień jest realną koniecznością – w 2023 roku ok. 522 tys. dzieci żyło w ubóstwie skrajnym, natomiast blisko milion dzieci dotknęło ubóstwo relatywne. Każde działanie, które minimalizuje skutki ubóstwa oraz wspiera rozwój i poczucie bezpieczeństwa najmłodszych, ma istotne znaczenie zarówno tu i teraz, jak i w perspektywie przyszłości społeczeństwa[1][2][3].
Czym jest ubóstwo dzieci i jakie ma skutki?
Ubóstwo dzieci oznacza brak dostępu do niezbędnych środków pozwalających na godne życie – żywności, odpowiedniego ubrania, edukacji oraz opieki zdrowotnej[1][2]. Wyróżnia się ubóstwo skrajne, kiedy dzieci nie mają środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb przetrwania, oraz ubóstwo relatywne, w którym rodziny żyją poniżej społecznie przyjętego progu dochodów, co prowadzi do marginalizacji i wykluczenia społecznego[2][3][4].
Skutki ubóstwa w dzieciństwie są wielowymiarowe – od niedożywienia i głodu, aż po ograniczony dostęp do edukacji i ochrony zdrowia. Dla wielu dzieci ciepły posiłek w świetlicy bywa jedynym, jaki otrzymują w ciągu dnia, co negatywnie wpływa na ich rozwój psychofizyczny oraz możliwości edukacyjne[1][3].
Jak wygląda skala problemu ubóstwa dzieci w Polsce?
W 2023 roku ubóstwo skrajne dotknęło 7,6% wszystkich dzieci w kraju, co oznacza 522 tys. najmłodszych pozbawionych dostępu do podstawowych środków do życia. Ubóstwo relatywne objęło natomiast około 982 tys. dzieci, czyli 14,3% tej grupy[1][2][3]. Aktualnie obserwuje się wzrost liczby dzieci korzystających z pomocy żywnościowej, co potwierdza rosnącą skalę problemu oraz konieczność szybkich i skutecznych działań pomocowych[3][5].
Szczególnym wyzwaniem są rodziny z dwójką dzieci – według nowych analiz są one obecnie bardziej narażone na skrajną biedę niż rodziny wielodzietne, które wcześniej postrzegane były jako główny obszar działań pomocowych[1][2].
Najskuteczniejsze formy codziennej pomocy biednym dzieciom
Najważniejsze elementy pomocy ukierunkowanej na dzieci w trudnej sytuacji to dostarczanie posiłków, wsparcie edukacyjne oraz zapewnienie dostępu do opieki zdrowotnej[1][3]. Szczególnie ważne jest organizowanie zbiórek żywności, wsparcia materialnego, przekazywanie stypendiów edukacyjnych oraz podejmowanie działań środowiskowych chroniących przed wykluczeniem społecznym[5].
Proces wsparcia dzieci obejmuje identyfikację potrzeb, następnie organizację pomocy rzeczowej, finansowej czy żywnościowej, jej dystrybucję i ciągłe monitorowanie efektów[1][5]. Istotną rolę odgrywają działania organizacji pozarządowych, takich jak Fundacje organizujące zbiórki na posiłki, a także państwowe programy socjalne oraz współpraca środowiskowa[1][5].
Znaczenie pomocy żywnościowej i edukacyjnej
Z powodu niedożywienia i chronicznego głodu szereg dzieci nie jest w stanie się rozwijać prawidłowo. Stały dostęp do posiłków w świetlicach, a także konkretne wsparcie edukacyjne, umożliwiające korzystanie przez dzieci z biednych rodzin z programów stypendialnych czy korepetycji, przeciwdziałają powstawaniu nierówności już na etapie dzieciństwa[1][3][5].
W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby osób korzystających z pomocy żywnościowej – obecnie w Polsce jest to około 1,4 miliona osób, w znacznym stopniu dzieci[3].Rosnąca liczba beneficjentów potwierdza, że odpowiednio ukierunkowana, systemowa pomoc jest niezbędnym elementem walki z problemem ubóstwa dzieci[1][3][5].
Kierunki rozwoju pomocy i konieczność systemowych rozwiązań
W ostatnich latach wskaźnik ubóstwa skrajnego wśród dzieci wzrósł z 5,7% do 7,6%, co wymusza szukanie długofalowych strategii pomocy. Działania doraźne, choć niezbędne, muszą być uzupełnione o przemyślane rozwiązania systemowe ukierunkowane na zwiększanie świadczeń, skuteczne adresowanie wsparcia także do rodzin z dwójką dzieci oraz rozwijanie współpracy instytucjonalnej[1][2][4][5][9].
Równocześnie za istotne uznaje się prowadzenie działań informacyjnych oraz edukacyjnych, które podnoszą świadomość społeczną na temat skali i konsekwencji ubóstwa dzieci. Integracja działań państwa, samorządów oraz organizacji pozarządowych powinna być kierunkiem dalszego rozwoju skutecznych form wsparcia[1][4][5].
Podsumowanie
Codzienna pomoc biednym dzieciom to szereg działań, których celem jest zapewnienie niezbędnych środków do rozwoju, zapobieganie marginalizacji społecznej oraz wyrównywanie szans. W związku z utrzymującym się wysokim poziomem ubóstwa wśród dzieci kluczowe są rozwiązania systemowe oraz odpowiednie ukierunkowanie pomocy na konkretne grupy potrzebujące. Konsekwentne działania organizacyjne, społeczne i państwowe są warunkiem poprawy sytuacji dzieci żyjących w trudnych warunkach i zapobiegania długoterminowym skutkom ubóstwa[1][2][3][5].
Źródła:
- [1] https://raportcsr.pl/ubostwo-po-polsku-blisko-milion-dzieci-w-trudnej-sytuacji-doskwieraja-glod-i-niedozywienie/
- [2] https://portalkujawski.pl/2025/ubostwo-dotyka-prawie-miliona-dzieci-w-polsce-glod-i-niedozywienie-jednym-z-najpowazniejszych-objawow/
- [3] https://naszesprawy.eu/aktualnosci/ubostwo-dotyka-prawie-miliona-dzieci-w-polsce/
- [4] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Skrajne-ubostwo-spada-ale-prawie-2-mln-Polakow-zyje-ponizej-minimum-egzystencji-9026297.html
- [5] https://mikolaj.org.pl/aktualnosci/wzrost-ubostwa-wsrod-dzieci-w-polsce/
- [9] https://www.eapn.org.pl/o-ubostwie/jak-mierzy-sie-ubostwo-w-polsce/
NaDobraSprawe.pl to portal, który łączy ludzi gotowych nieść pomoc z tymi, którzy jej potrzebują. Piszemy o darczyńcach, wolontariuszach, działaniach społecznych i dobrych inicjatywach, które naprawdę zmieniają świat. Dobroczynność blisko Ciebie – nie jako hasło, lecz codzienna inspiracja.