Jak mogę pomóc uchodźcom z Ukrainy? Najważniejsze możliwości wsparcia dotyczą pomocy humanitarnej, integracji społecznej, zakwaterowania, dostępu do edukacji i rynku pracy oraz wsparcia medycznego i psychologicznego dla osób objętych ochroną tymczasową w Polsce i Unii Europejskiej[1][5][16].
Kim są uchodźcy z Ukrainy?
Uchodźcy z Ukrainy to osoby uciekające przed wojną będącą konsekwencją rosyjskiej agresji od lutego 2022 roku. Najwięcej z nich znajduje się obecnie w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce[1][5].
Większość tych osób korzysta ze statusu tymczasowej ochrony, przyznawanego na mocy decyzji Unii Europejskiej. Ochrona ta zapewnia uchodźcom szybki dostęp do podstawowych praw, takich jak prawo do pracy, nauki, pomocy społecznej czy opieki zdrowotnej[1][5].
Zakres pomocy dostępnej dla uchodźców w Polsce
Polska wypracowała system wsparcia uchodźców oparty na współdziałaniu instytucji publicznych, organizacji pozarządowych i społeczeństwa obywatelskiego. Na koniec czerwca 2025 roku objętych tymczasową ochroną było prawie 1 mln Ukraińców, a łączna liczba obywateli Ukrainy w Polsce sięga około 1,5 mln[1][5][9].
Elementy najważniejszej pomocy to zapewnienie zakwaterowania, pomoc społeczna, umożliwienie nauki dzieciom i dorosłym – w tym dostęp do szkół i kursów językowych. Kluczowe są także wsparcie zdrowotne, opieka psychologiczna oraz pomoc na rynku pracy poprzez szkolenia i pomoc w znalezieniu zatrudnienia[2][4][16].
Za organizację i koordynację odpowiadają m.in. Urząd ds. Cudzoziemców (proces rejestracji), samorządy lokalne (świadczenia społeczne, programy integracji) oraz NGO. Organizacje międzynarodowe również włączają się w działania na rzecz uchodźców z Ukrainy[2][4].
Jak działa system wsparcia i gdzie można się zaangażować?
Pierwszy krok pomocy odbywa się podczas rejestracji i nadania ochrony tymczasowej – to otwiera drogę do zakwaterowania, świadczeń społecznych i podjęcia pracy[2][9]. Ważne, by unikać zbędnych barier urzędowych czy trudności językowych, bo mogą one zniechęcać do korzystania z pomocy[4].
W systemie funkcjonuje wiele podmiotów: instytucje rządowe, samorządy, lokalne NGO, wolontariusze, a także aktywne środowiska ukraińskie. Ich współpraca decyduje o skuteczności procesów integracji oraz bezpieczeństwie i dobrostanie uchodźców[2][4][16].
Osoby, które chcą się zaangażować, mogą wspierać działania organizacji pozarządowych, samorządów oraz podejmować inicjatywy lokalne. Ważne jest również tworzenie przestrzeni do kontaktów między społecznościami lokalnymi i uchodźcami, co pozytywnie przekłada się na proces integracji[4].
Formy pomocy praktycznej dla uchodźców
Pomoc dla uchodźców powinna najpierw zaspokajać podstawowe potrzeby: zakwaterowanie, dostęp do żywności, odzieży i podstawowych świadczeń[2][4][10]. Szczególnie istotne jest to w przypadku dzieci oraz osób starszych lub chorych – połowa beneficjentów ochrony tymczasowej w Polsce to osoby poniżej 18. roku życia[5][9].
Bardzo ważny element stanowi zapewnienie edukacji. Obejmuje to zarówno możliwość uczęszczania do polskich szkół, jak i oferty kursów językowych czy adaptacyjnych przygotowanych specjalnie dla dzieci i dorosłych z Ukrainy[2][4][10].
Kompleksowe wsparcie medyczne i psychologiczne jest niezbędne, ponieważ wielu uchodźców doświadczyło traumy wojennej. Wsparcie to obejmuje nie tylko podstawową opiekę zdrowotną, ale też specjalistyczną pomoc psychologiczną dla dorosłych oraz dzieci[2][4][16].
Możliwość podjęcia pracy i otrzymania pomocy w znalezieniu zatrudnienia to jeden z głównych czynników pozwalających na samodzielność i szybszą integrację z lokalną społecznością. Obejmuje to także udział w kursach zawodowych czy programach aktywizacyjnych prowadzonych przez NGO i instytucje rynku pracy[2][4][10].
Trendy i wyzwania w świadczeniu pomocy uchodźcom z Ukrainy
W ostatnim czasie obserwuje się utrzymywanie wysokiego poziomu zaangażowania w pomoc humanitarną i integracyjną. Warto jednak podkreślić, że napływ nowych uchodźców stopniowo maleje, a struktura demograficzna uległa zmianie – wzrósł odsetek mężczyzn, zmalał udział kobiet[1][7].
Wyzwania integracyjne rosną, zwłaszcza w obszarach takich jak szkolnictwo, rynek pracy czy system ochrony zdrowia. Skuteczność wsparcia zależy od poziomu zaangażowania władz lokalnych, organizacji i samych uchodźców oraz od umiejętności eliminowania barier – komunikacyjnych, administracyjnych i kulturowych[2][4][10].
Z badania Narodowego Banku Polskiego wynika, że aż 51 procent Ukraińców, którzy migrowali przed wojną, oraz 24 procent uchodźców wojennych planuje zostać na stałe w Polsce. Oznacza to wzrost znaczenia działań długoterminowych, które umożliwiają skuteczną integrację społeczną i ekonomiczną[3].
Znaczenie współpracy i zaangażowania społecznego
Skuteczność systemu wsparcia oraz integracja uchodźców z Ukrainy zależy w dużym stopniu od współpracy samorządów, NGO, społeczności lokalnej oraz samych uchodźców. Im większe zaangażowanie tych grup, tym wyższy poziom bezpieczeństwa i lepsza jakość życia dla uchodźców[2][4].
Kluczowe znaczenie dla jakości pomocy ma ciągłe doskonalenie rozwiązań i elastyczne reagowanie na zmieniające się potrzeby, szczególnie w kontekście stopniowej zmiany struktury demograficznej oraz malejącego napływu nowych uchodźców[1][7].
Jak indywidualnie możesz pomóc?
Każdy może mieć wpływ na poprawę sytuacji uchodźców – poprzez współpracę z instytucjami, przekazywanie darowizn organizacjom pomocowym, a także osobiste zaangażowanie w działania lokalne. Znaczenie mają także proste gesty solidarności i wsparcia emocjonalnego skierowane do osób doświadczających kryzysu uchodźczego[2][4][16].
Pomoc powinna być świadczona z poszanowaniem praw, godności i autonomii uchodźców. Dobrą praktyką jest włączanie samych Ukraińców do inicjatyw pomocowych, co zwiększa skuteczność działań i przyspiesza proces integracji społecznej[4].
Podsumowanie
Najważniejsze formy pomocy uchodźcom z Ukrainy obejmują wsparcie humanitarne, integracyjne i psychologiczne, dostęp do edukacji i pracy, a także tworzenie przyjaznego środowiska lokalnego. Kluczowe jest współdziałanie instytucji, NGO, samorządów, społeczności lokalnej oraz samych uchodźców, przy równoczesnym eliminowaniu zbędnych barier proceduralnych i komunikacyjnych[2][4][16].
Źródła:
- https://www.bankier.pl/wiadomosc/Wzrosla-liczba-Ukraincow-objetych-ochrona-w-Polsce-Najwiecej-w-calej-UE-8994339.html
- https://www.studiapolitologiczne.pl/pdf-168533-91444?filename=Developing+a+system+of.pdf
- https://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/dispatches/nbp-w-polsce-planuje-zostac-51-proc-migrantow-przedwojennych-z-ukrainy-i-24-proc-uchodzcow/
- https://konsorcjum.org.pl/narzedziownik-dla-samorzadow-jak-przyjmowac-i-integrowac-uchodzcow-i-uchodzczynie-z-ukrainy/
- https://schuman.pl/2025/05/29/ukraincy-w-polsce-skad-wynika-ich-ochrona/
- https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2022/07/Pomoc-pol-spol-UKR-22.07.2022-D-1.pdf
- https://www.echogorzowa.pl/news/47/Prosto-z-Polski/2025-02-24/coraz-mniej-ukraincow-w-polsce-czyli-trzy-lata-od-wybuchu-wojny-w-liczbach-42809.html
- https://polityka-spoleczna.ipiss.com.pl/api/files/view/2516246.pdf
- https://www.gov.pl/web/udsc/obywatele-ukrainy-w-polsce–aktualne-dane-migracyjne2
- https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2023/05/Wyzwania-integracji-.pdf
- https://www.money.pl/gospodarka/ilu-jest-uchodzcow-z-ukrainy-w-polsce-sa-najnowsze-dane-7185570337004128a.html
- https://sm.przemysl.eu/download/attachment/239/uchodzcy_z_ukrainy_i_polska_straz_miejska_2023.pdf
- https://nsz.wat.edu.pl/Migrations-of-Ukrainian-citizens-to-Poland-between-2022-2025-in-terms-of-the-scale,209422,0,1.html
- https://oko.press/uchodzcy-z-ukrainy-pomoc-zmiana-specustawy
- https://businessinsider.com.pl/gospodarka/eurostat-pokazal-nowe-dane-o-ukraincach-niemcy-polska-i-dlugo-nic/r3yyhqs
- https://ejournals.eu/czasopismo/homo-et-societas/artykul/formy-pomocy-uchodzcom-udzielanej-na-terenie-rzeczpospolitej-polskiej
NaDobraSprawe.pl to portal, który łączy ludzi gotowych nieść pomoc z tymi, którzy jej potrzebują. Piszemy o darczyńcach, wolontariuszach, działaniach społecznych i dobrych inicjatywach, które naprawdę zmieniają świat. Dobroczynność blisko Ciebie – nie jako hasło, lecz codzienna inspiracja.