Darowizna ile można odliczyć i co warto o tym wiedzieć

Darowizna to często wykorzystywany sposób przekazywania środków finansowych lub innych wartościowych składników majątku. W polskim systemie prawnym występują ścisłe zasady związane z opodatkowaniem takich przekazań oraz limity odliczeń podatkowych, które warto znać, aby w pełni skorzystać z przysługujących ulg i uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji. Z artykułu dowiesz się, ile można odliczyć darowizny od podatku, jakie są limity kwot wolnych oraz co jest najważniejsze podczas rozliczania darowizny.

Na czym polega darowizna i jakie są jej podstawowe zasady?

Darowizna to przekazanie wartości majątkowej – pieniężnej lub rzeczowej – na rzecz innej osoby bez żadnej rekompensaty. Takie przekazanie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego, uzależnionego zarówno od wartości darowizny, jak i relacji rodzinnych łączących strony transakcji. System podatkowy rozróżnia tutaj trzy grupy podatkowe, definiowane według stopnia pokrewieństwa.

W zależności od stopnia pokrewieństwa wyróżniamy:

• I grupę podatkową – najbliższa rodzina, np. małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo
• II grupę podatkową – dalsi krewni, np. ciotki, wujkowie, kuzyni
• III grupę podatkową – osoby niespokrewnione oraz dalsze pokrewieństwa

Każda grupa ma własny limit kwoty wolnej od podatku, który przekroczenie skutkuje koniecznością odprowadzenia podatku od nadwyżki ponad ustaloną granicę.

Jakie są limity kwot wolnych od podatku dla darowizn?

Dla darowizn przekazywanych w 2025 roku obowiązują następujące limity kwot wolnych od podatku:

• I grupa podatkowa – 36 120 zł
• II grupa podatkowa – 27 090 zł
• III grupa podatkowa – 5 733 zł

Limity te dotyczą wszystkich wartości darowizn otrzymanych od tej samej osoby w ciągu ostatnich pięciu lat. Oznacza to, że przy rozliczaniu należy sumować wartość poszczególnych darowizn od tego samego darczyńcy, a dopiero suma przekraczająca limit wyznacza powstanie obowiązku podatkowego.

Przekroczenie kwoty wolnej od podatku wiąże się z koniecznością zapłaty podatku wyłącznie od nadwyżki ponad właściwy limit, według stawek przypisanych do danej grupy podatkowej. Wartość ta podlega zgłoszeniu w urzędzie skarbowym.

Darowizna a odliczenia podatkowe – co można odliczyć?

Nie każda darowizna może zostać odliczona od podatku dochodowego. Przepisy przewidują odliczenia jedynie w przypadku darowizn przekazywanych na ściśle określone cele społecznie użyteczne oraz charytatywne: wsparcie organizacji pożytku publicznego, kościołów, prowadzenie działań z zakresu ochrony zdrowia lub krwiodawstwa.

Limit odliczenia dla osób fizycznych wynosi do 6% dochodu rocznego, natomiast dla osób prawnych – do 10% dochodu rocznego. Darowizna nie zmniejsza podstawy opodatkowania dochodu w całości, a jedynie w ramach określonych procentowych limitów. Możliwość odliczenia powstaje tylko wtedy, gdy podatnik jest w stanie udokumentować przekazanie darowizny, np. za pomocą dowodu wpłaty lub innego potwierdzenia transakcji.

Obowiązek zgłoszenia i rozliczenia darowizny

Otrzymanie darowizny przekraczającej kwotę wolną od podatku nakłada obowiązek zgłoszenia tego faktu w urzędzie skarbowym. Termin na zgłoszenie wynosi 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny. Przekroczenie tego terminu lub brak zgłoszenia może skutkować konsekwencjami prawnymi oraz dodatkowymi kosztami podatkowymi.

Proces rozliczenia darowizny obejmuje następujące kroki:

• Określenie grupy podatkowej, do której należy obdarowany
• Zsumowanie wartości wszystkich przekazanych darowizn od tej samej osoby w ciągu ostatnich pięciu lat
• Sporządzenie porównania tej sumy z obowiązującym limitem kwoty wolnej od podatku
• W przypadku przekroczenia limitu – obliczenie podatku należnego od nadwyżki
• Zgłoszenie do urzędu skarbowego w ustawowym terminie

Prawidłowe udokumentowanie przekazania darowizny ma kluczowe znaczenie, zwłaszcza gdy podatnik zamierza ubiegać się o odliczenie podatkowe. Każda darowizna powinna być odpowiednio zaewidencjonowana i poparta stosowną dokumentacją.

Ryzyka i najważniejsze aspekty rozliczania darowizn

Zaniedbanie obowiązku zgłoszenia darowizny lub nierzetelne rozliczenie podatku mogą prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i prawnych. Sankcje nakładane przez organy skarbowe najczęściej dotyczą przypadków zatajenia wartości przekazanych środków lub niezgłoszenia darowizny powyżej przewidzianych progów kwotowych.

Właściwe dokumentowanie i ewidencjonowanie darowizn to fundament bezpiecznego rozliczania tych świadczeń. Należy pamiętać o zachowaniu wszystkich dokumentów potwierdzających przekazanie oraz o rzetelnym wykazywaniu środków zarówno przy odliczeniach podatkowych, jak i zwolnieniach z podatku.

Podsumowanie – ile można odliczyć z tytułu darowizn i na co uważać?

Ilość możliwych odliczeń z tytułu darowizny uzależniona jest od jej przeznaczenia, rodzaju beneficjenta oraz wysokości osiągniętego dochodu. Kluczowe limity odliczeń sięgają do 6% rocznego dochodu dla osób fizycznych oraz do 10% dla osób prawnych i dotyczą wyłącznie darowizn na wybrane cele społeczne, charytatywne i religijne. Pozostałe darowizny, przekraczające określone limity kwoty wolnej od podatku (w zależności od przynależności do grupy podatkowej), podlegają opodatkowaniu od przekroczenia tych limitów.

Prawidłowe rozliczanie darowizn wymaga znajomości zasad sumowania wartości otrzymanych świadczeń, pilnowania terminów zgłoszeń oraz skrupulatnej dokumentacji. Zachowanie tych procedur gwarantuje korzystanie z przysługujących ulg oraz bezpieczeństwo podatkowe przy przekazywaniu i otrzymywaniu darowizn.