Imigranci na granicy wymagają natychmiastowej i skoordynowanej pomocy, obejmującej formalności prawne, wsparcie humanitarne oraz działania integracyjne. Pomoc możliwa jest poprzez umożliwienie składania wniosków o azyl mimo trudności formalnych, zapewnienie schronienia i dostępu do opieki medycznej oraz udzielanie rzetelnej informacji o prawach i możliwościach legalizacji pobytu[1][2][6].
Aktualna sytuacja imigrantów na polskich granicach
W 2023 r. liczba wniosków o ochronę międzynarodową w Polsce wyniosła 9 475, a w 2024 r. wzrosła do 16 895[1]. W pierwszych trzech kwartałach 2025 r. złożono niemal 11 200 takich wniosków, z przewagą osób z Ukrainy i Białorusi[2]. Do maja 2025 roku ponad 13 000 imigrantów oczekiwało na rozpatrzenie wniosków azylowych[1].
W Polsce przebywa obecnie około 2,5–2,8 mln cudzoziemców, co stanowi 6,6–7,5% populacji[3]. Wielu z nich przekroczyło granicę bez dokumentów, co powoduje problemy z identyfikacją osoby i wydłuża procedury przyznawania pomocy[1].
Przepełnienie ośrodków dla migrantów utrudnia zapewnienie odpowiednich warunków życia, co w praktyce sprawia, że część osób trafia do domów pomocy lub ośrodków opieki[1]. Ograniczenie formalnej możliwości składania wniosków o azyl na granicy z Białorusią wprowadzone od marca 2025 jeszcze bardziej komplikuje sytuację imigrantów[2].
Najważniejsze wyzwania przy udzielaniu pomocy
Największymi problemami są brak dokumentów, fałszywe dane oraz ograniczenia czasowe składania wniosków o ochronę międzynarodową[1][2]. Wyzwanie stanowi zorganizowanie skutecznej rejestracji i identyfikacji migrantów przy zachowaniu odpowiednich standardów bezpieczeństwa.
Rosnąca liczba cudzoziemców oczekujących na rozpatrzenie spraw azylowych przy jednoczesnym przepełnieniu ośrodków powoduje kryzys warunków bytowych. Dylematem jest konieczność pogodzenia procedur bezpieczeństwa z utrzymaniem standardów humanitarnych, co często obciąża służby graniczne i organizacje społeczne[1].
Kolejną przeszkodą są procedury readmisji (np. zwroty imigrantów z Niemiec), które zwiększają liczbę osób przebywających na polskich granicach i podlegających tym samym ograniczonym procedurom pomocowym[5].
Skuteczne formy pomocy na granicy
Podstawowe działania pomocowe obejmują natychmiastową pierwszą pomoc humanitarną (schronienie, żywność, opieka medyczna) udzielaną przez Straż Graniczną oraz organizacje społeczne[1]. Kluczowe znaczenie ma koordynacja służb – niezbędna jest współpraca straży granicznej, policji, a także służb medycznych dla zapewnienia bezpieczeństwa i sprawnej procedury wsparcia[1][5].
Niezwykle ważna jest opieka medyczna oraz wsparcie psychologiczne i socjalne, dostępne zarówno bezpośrednio po przekroczeniu granicy, jak i na dalszych etapach pobytu w ośrodkach[1].
Jednocześnie skuteczne są działania informacyjne – edukacja migrantów w zakresie ich praw, dostępnych procedur legalizacyjnych oraz możliwości podjęcia zatrudnienia jest niezbędna dla efektywnej integracji i ograniczenia ryzyka wykluczenia społecznego[6][7].
Znaczenie wsparcia prawnego i legalizacji pobytu
Formalna pomoc prawna ułatwia składanie wniosków o azyl oraz prowadzi przez całą ścieżkę legalizacji pobytu[1][2]. Znajomość obowiązujących przepisów, szczególnie często zmieniających się procedur, pozwala migrantom unikać błędów i przyspiesza uzyskanie ochrony międzynarodowej lub zezwoleń na pobyt.
Procedury dublińskie i readmisyjne regulują przepływ osób w ramach UE, co bezpośrednio oddziałuje na liczbę migrantów, którzy finalnie pozostają w Polsce[5]. Istotnym elementem zarządzania napływem jest dostosowanie polskiej polityki migracyjnej – otwartość na legalne zatrudnienie oraz edukowanie cudzoziemców odgrywają znaczącą rolę w długofalowej integracji[6][7].
W lutym 2025 zatrudnienie miało ponad 1 mln cudzoziemców, co stanowi wzrost o 5,3% r/r[8]. Mimo to liczba nowych zezwoleń na pracę spadła o około 30%, wskazując na konieczność poszukiwania stabilnych i przejrzystych rozwiązań integracyjnych dla tej grupy[6].
Perspektywy i rekomendowane działania
Zwiększenie liczby migrantów z Ukrainy i Białorusi wymaga dalszego rozwijania systemów wsparcia, także na poziomie lokalnym i ogólnokrajowym[2][3]. Kluczowa jest współpraca międzynarodowa oraz wymiana informacji między służbami państw sąsiadujących i Unii Europejskiej, które umożliwią szybszą identyfikację oraz przekazywanie spraw między krajami[5].
Działania powinny być skoncentrowane na zapewnieniu elastycznych procedur przyjmowania wniosków azylowych, udostępnieniu informacji w językach migrantów oraz inwestycjach w bazę noclegową i medyczną w ramach ośrodków dla cudzoziemców[1][2].
Pomoc imigrantom na granicy musi łączyć aspekty prawne, bezpieczeństwa i humanitaryzmu na każdym etapie ich drogi – od momentu przekroczenia granicy po proces integracji i legalizacji pobytu[1][6].
Źródła:
- https://niedlaimigracji.pl/dane
- https://www.gov.pl/web/udsc/postepowania-ws-ochrony-miedzynarodowej–dane-statystyczne
- https://kresy.pl/wydarzenia/regiony/polska-regiony/ilu-jest-uchodzcow-w-polsce-podano-oficjalne-statystyki/
- https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/handel/ruch-graniczny-oraz-wydatki-cudzoziemcow-w-polsce-i-polakow-za-granica-w-2-kwartale-2025-r-,13,48.html
- https://konkret24.tvn24.pl/polska/ilu-migrantow-odeslano-do-polski-nowe-dane-z-niemiec-st8539618
- https://www.bankier.pl/wiadomosc/Zmniejsza-sie-liczba-wiz-pracowniczych-Ci-cudzoziemcy-przestali-skladac-papiery-9028141.html
- https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2025/K_031_25.PDF
- https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/kapital-ludzki/cudzoziemcy-wykonujacy-prace-w-polsce-w-lutym-w-2025-r-,15,27.html
- https://www.gov.pl/web/udsc/statystyki-migracyjne
- https://strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/14079,Spadek-liczby-cudzoziemcow-zawracanych-do-Polski.html
NaDobraSprawe.pl to portal, który łączy ludzi gotowych nieść pomoc z tymi, którzy jej potrzebują. Piszemy o darczyńcach, wolontariuszach, działaniach społecznych i dobrych inicjatywach, które naprawdę zmieniają świat. Dobroczynność blisko Ciebie – nie jako hasło, lecz codzienna inspiracja.